Kuruluşu ve Sahipleri
Umur Gürsoy ve Gürsel Akgün Arkuç tarafından Türkiye’nin Osmaniye İli’nin tanıtımına katkı ve her düzey ve çeşitteki araştırmacıya öğretim, bilim ve araştırma amacıyla nitelikli ve doğru bilgiler oluşturmak için 19 Mayıs 2021 tarihinde kurulmuştur. Sahibi Umur Gürsoy ve Gürsel Akgün Arkuç ve mirasçılarıdır. Kurulma Nedenleri
Osmaniye, Anadolu’nun önemli bir geçit ve kavşağında yer aldığı için tarih içerisinde zengin olduğu kadar fazlaca değişen sınırlara ve idari yapıya sahip olmuştur. Osmanlı‘nın son yıllarında ve Türkiye Cumhuriyet’inin kuruluş yıllarında bir dönem il (vilayet-sancak) merkezi olmasına rağmen bugünkü yerleşimin altında tarihi kent kültürü ve kent ekonomisi ve sosyolojisinin temel unsurları 1996’da tekrar il oluncaya kadar oluşmamıştır. Bu özelliği Osmaniye’yi her bakımdan olduğu gibi ansiklopedik bilgi bakımından Adana İli‘nin gölgesinde, bilginin kayıt altına alınmasını, araştırılmasını (özellikle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi mirasının) eksikli ve geri bırakmıştır.
Bu durum, özellikle Osmaniye’nin tarihi, kültürel (entelektüel) mirası olan değerlerinin kaybolması, gelecek kuşaklara için saklanamaması hatta kayda geçirilemeden yok olması (edilmesi) sonucunu doğurmaktadır.
Daha önemlisi zincirleme olarak bu kaybolmanın önüne geçebilecek en önemli olgu olan yerel ve ulusal bir şehir bilincinin ve İlin tanıtımının tarafsız olarak oluşmasına engel olmuştur.
Amaçları
Ansiklopedilerin en önemli amaçları, bilgiyi kayıt altına alıp saklamak, güncellemek ve iletmektir. İnternet, bu işin yapılmasını kolaylaştırmış ve çeşitlendirmiştir. Osmaniye Ansiklopedisi de bu görevi Osmaniye İli merkezli yapmayı amaçlamaktadır.
Ansiklopedinin bir başka amaçlar dizisi de Türkiye Cumhuriyeti’nin 81. İli olan Osmaniye’nin tanıtımına katkı yapmak ve her düzey ve çeşit araştırmacıya öğretim, bilim ve araştırma amacıyla nitelikli ve doğru bilgiler oluşturmakta önder bir şablon oluşturmaktır.
Ansiklopedi’nin kuralları
Vikipedi örnek alınarak kurucularının baş editörlüğü ile yazarlarınca ortaklaşa hazırlanan; özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. Sürekli eklemeler ve değişiklikler yapılacak ve kurumlaşmasına çalışılacaktır. Bundan sonra ‘ansiklopedi’ sözcüğü “Osmaniye Ansiklopedisi.com” yerine kullanılacaktır.
Bilgilerin güvenirliği
Ansiklopedi, Türkiye koşullarında olabildiğince kanıta, yazılı ve sözlü kaynaklara; kaynak kişilere ve danışmanlara dayalı olan bilgilerle hazırlanmaktadır. Verilen bilgiler bazen sorgulanabilir ve kaynakları eksik olabilir.
Ansiklopedi’nin özellikleri
Ansiklopedi, özgürlüğünü yitirmemek için hiçbir kurum veya kuruluştan destek almaksızın, aynı zamanda baş editörleri olan kurucularının kısıtlı mali imkânları ile ucuz şablon web tasarımı sunucusu üzerinden yayın yapar.
Türkiye’deki yasasal mevzuata uyar, fakat açık içeriği amaçlar. Ayrıca belirtilmedikçe ansiklopedinin içeriği açık içeriktir. Bununla birlikte önceden kabul edilmiş bir Özgür Belgeleme Lisansı’na vb. uyacağını taahüt etmez.
Ansiklopedinin maddeleri, çoğunlukla iki baş editör tarafından yazılmakta ve ilerleyen zamanlarda olası yazarları tarafından yazılan maddeler de aynı editörlerin ve Ahmet Ozan Gürsoy’un editörlük denetiminden geçmektedir. Madde yazımı ve düzeltmeler sadece yazarlar tarafından yapılabilir. Üye olunarak yazar ve editör olunamaz.
Ansiklopedi’ye yazılan bilgilerin uygunluğu konusunda bazı kurallar mevcuttur. Bilgiler editörler ve danışmanlarca tartışılır, değerlendirilir ve içeriğe eklenmesi, değiştirilmesi hakkında kararlar alınır. Ansiklopedi’nin temel kurallarından biri maddelerin tarafsız bir şekilde, kaynaklarıyla birlikte, olumlu ya da olumsuz tüm yönleriyle verilmesidir. Ansiklopedi, maddeleri tamamen objektif ve doğru bir şekilde sunmaya ve her türlü bakış açısını yansıtmaya çalışır. Maddeler kullanıcıların kolaylıkla anlayabileceği bir sunuş kısmının (giriş) ardından ayrıntıya girilerek, günümüz itibarıyla doğrulanabilecek kaynaklarla sunulmaya çalışılır.
Özgür içerik
Oldukça kapsamlı ve ortaklaşa üretilen bir proje olan Ansiklopedi’de bütün katkıların yasalara uygun olarak yapılması önemlidir. Normalde bir eserin yazarı o yazının telif hakkını elinde bulundurur ve bu hak, diğer insanların bu yazıyı değiştirmesini ve kopyalamasını engeller. Bu sebeple Ansiklopedi’deki maddeler herhangi bir lisansa bağlı olmadan yazılmakla birlikte her maddenin yazarı telif haklarından vazgeçtiğini; birçok telifi özgür bırakılmış eser gibi yazılanın ve içeriğinin dağıtılmasına, benzeri dokümanların çıkmasına ve kâr amaçlı kullanımını kabul etmiş sayılır. Özgür görünmesine rağmen bilgiyi yazan kişi telif hakkına sahiptir, ancak diğer insanların bu bilgilerden yararlanmasına ve geliştirmesine izin vermiş olur. Vikipedi’deki resimlerin, seslerin ve video dosyalarının büyük çoğunluğu, şirket logoları, şarkı örnekleri, haber fotoğrafları Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) Devleti kanunlarına göre adil kullanım altında kullanılmaktadır. T.C. Telif Hakkı Kanunu’nun “Eğitim ve Öğretim İçin Seçme ve Toplama Eserler” başlığı altında 34. Maddesinde Adil Kullanım için bir hüküm bulunmaktadır (1).
Adil kullanım hükümlerine göre, başkasının telif hakkı korumalı çalışmasının çoğaltılması eğer öğretim, bilim ve araştırma için kullanılıyorsa adil olarak kabul edilir. Bununla birlikte, Adil Kullanım belirsiz bir kavramdır ve yasalar, telif hakkı alınmış bir çalışmanın hangi kullanımlarının yasalar altında adil kullanım olarak değerlendirileceğini tam olarak belirtmemektedir.
Tarafsızlık
Ansiklopedi’nin en önemli özelliklerinden biri tarafsızlıktır. Ansiklopedimiz, Vikipedi’nin “Tarafsız bakış açısı yönergesi“’ne uymaya çalışır (2). Özellikle tartışmalı tüm konular, tartışmanın taraflarına eşit mesafede kalınarak yazılmalıdır.
Ansiklopedi maddeleri hazırlanırken kanılara değil, olgulara yer verilmeye çalışılır.
Değiştirme ve düzenleme
Ansiklopedi maddelerinde değiştirme düzenleme sadece yazar ve editörler tarafından yapılabilmektedir. Umur Gürsoy ve Gürsel Akgün Arkuç tüm Ansiklopedi kurallarında ve kullanıcı haklarında son kararı verme hakkına sahiptir.
Osmaniye Ansiklopedisi hiçbir maddesinin tamamlanmış ya da bitmiş olduğunu iddia etmez.
Kaynakça
- Telif Hakkı ve Adil Kullanım. https://library.ku.edu.tr/hizmetler/acik-erisim-akademik-iletisim/telif-hakki-ve-adil-kullanim/ 14.02.2025 tarihli erişim.
- Vikipedi:Tarafsız bakış açısı. https://tr.wikipedia.org/wiki/Vikipedi:Tarafs%C4%B1z_bak%C4%B1%C5%9F_a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1 14.02.2025 tarihli erişim.
Yazar ve derleyen : Umur Gürsoy
Yayın Tarihi : 21.05.2021
Güncelleme : 14.02.2025