6 Şubat 2023’te Türkiye saati ile sabaha karşı saat 04.17’de ve dokuz saat sonra saat 13.24’de meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan, iki çok büyük deprem oldu. İlki 7,8 Mw (USGS[1])-7,7 Mw (Kandilli) (K. Maraş-Pazarcık merkezli) ve ikincisi 7,5 Mw (USGS)- 7,6 Mw (Kandilli) (K. Maraş Elbistan merkezli) büyüklüklüğündeydi. O tarihe kadar Anadolu’da gerçekleşen en büyük ikinci, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük; Dünya’nın ise Ağustos 2021’den beri gerçekleşmiş en büyük depremleri olan depremler: “2023 Kahramanmaraş Depremleri” ya da “2023 Türkiye Suriye depremleri” olarak adlandırılıyor. Mercalli şiddet ölçeğine göre her iki sarsıntının da şiddeti, ölçeğin en yüksek değeri olan XII (Afetsel) olarak saptandı. Bireylerin hissettiği sarsıntının süresi ve yoğunluğu birçok farklı faktöre bağlıdır, en önemlisi de fay hattından ne kadar uzakta olduklarıdır (2). İlk deprem 110 saniye (sonra 100 saniye diye düzeltildi) ve ikincisi 45 saniye sürdü (3). Aslında saat: 04.17’deki ilk deprem toplam 110 saniye (1 dakika 50 saniye) süren ve 7,4 ve 7,8 büyüklüğünde birkaç saniye içinde peş peşe gelen iki sarsıntı şeklindeydi (4)[2]
Depremler yaklaşık 350.000 km2’lik alanda (Almanya’nın toplam yüz ölçümü kadar) hasara yol açtı ve ülkemizin depremden etkilenen 11 ilindeki yaklaşık14 milyon kişiyi etkiledi (5).
Depremler sonucunda Türkiye’de resmî rakamlara göre en az 53 bin 537 kişi öldü, 107 bin 204 kişi yaralandı, 297 kişi de kayıp oldu. Suriye‘de ise en az 8 bin 476 kişi öldü (3). Depremlerin ardından büyüklüğü 6,7 Mw ’e (602.2023 Saat 04.28’de Antep Nurdağı merkezli-Osmaniye’ye kuş uçuşu yaklaşık 60 km uzaktaki) kadar varan 70 binden fazla artçı sarsıntı gerçekleşti (7).
Depremlerde yaklaşık 1,5 milyon kişi evsiz kaldı; 325.522 bina ciddi hasar gördü veya yıkıldı, 4 milyon kişi hasar gördü ve 150.000 ticari altyapı orta derecede hasar gördü. Antakya yakınlarındaki bir otoyolda zemin çatlakları oluştu. İskenderun limanında çıkan büyük bir yangında 3.600 konteyner endüstriyel petrol yok oldu (3,6)[3],[4],[5].
Tablo 1- İl Bazında Hasar Tespit Raporuna göre (6 Mart 2023)2023 Kahramanmaraş Depremleri’nden Zarar Gören 11 İlimizdeki toplam ve hasar gören bina sayıları (6)
OSMANİYE’DE DEPREMLERİN ETKİLERİ
Asrın felaketinde 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinden yara alan iller arasındaki Pazarcık’tan kuşu uçuşu 100 km, Elbistan’dan ise kuş uçuşu yaklaşık 200 km uzaktaki Osmaniye de ağır hasar gördü. İlçe merkezinde daha fazla olmak üzere ve bütün ilçelerinde yıkım yaşandı. Merkez ilçede özellikle çarşı merkezi ile Esenevler, Rauf Orbay ve Rahime Hatun Mahallelerindeki ve Düziçi, Hasanbeyli ve Bahçe ilçelerinde daha fazla yıkım yaşandı. İl merkezinde 10.04.2023 tarihli son verilere göre 249 bina yıkılırken, 318 bina için acil yıkım kararı verildi, 3 bin 497 binada ağır hasar tespit edildi. 249’u Kent merkezinde, Bahçe’de 137, Düziçi’nde 136 ve Kadirli’de 111 bina enkaza dönmüştü (8).
| İl Bazında Hasar Tespit Raporuna Göre Osmaniye Genelindeki Konut ve Hasar Durumu (6 Mart 2023) | |||
| Konut Sayısı (2021) | Toplam Acil+Ağır+Yıkık Konut Sayısı | Orta Hasarlı Konut Sayısı | Az Hasarlı Konut Sayısı |
| 243.436 | 16.111 | 4.122 | 69.466 |
| Kaynak: Strateji ve Bütçe Başkanlığı 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu (9) | |||
4.03.2023 tarihli verilere göre Osmaniye’de 8 bin 602 çadırın kurulumu sağlandı (10). 1370 adetlik konteyner kent kuruldu (11).
| OSMANİYE İLİNDE DEPREMDEN ETKİLENEN BİNA SAYISI (10.04.2023) | |||
| İlçeler | Yıkılan Yapı Sayısı | Acil Yıkım Kararı Alınan Yapı sayısı | Ağır Hasarlı Bina Sayısı |
| Merkez | 249 | 318 | 3497 |
| Bahçe | 137 | 56 | 1969 |
| Düziçi | 136 | 51 | 1791 |
| Kadirli | 111 | 37 | 755 |
| Hasanbeyli | 36 | 24 | 472 |
| Sumbas | 10 | 11 | 229 |
| Toprakkale | 8 | 3 | 121 |
| TOPLAM | 687 | 500 | 8834 |
| Kaynak: https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/depremin-etkiledigi-osmaniyede-en-fazla-yikim-kent-merkezinde-gerceklesti/2868167 (8) | |||
6 Şubat 2025 tarihli TRT Haber’deki daha güncel bilgilere göre Osmaniye’de 273 bina yıkıldı, 8 bin 809 bina ise ağır hasar gördü (12). 1.010 (bin on) kişi hayatını kaybetti (13). 2500 kişi yaralandı. 26 bin bağımsız bölüm hasar gördü (bk. Fotoğraflar) (12).
Depremlerin oluşturduğu yıkımın izleri Osmaniye’den hızla siliniyor. Şubat 2025’e kadar kentte 7 bin 337 bağımsız bölüm (6391 konut, 6 işyeri ve 940 köy evi) teslim edildi (12).
Aynı kaynağa göre 2025 sonuna kadar 4881 bağımsız bölüm; toplam: 12 bin 218 konut ve iş yeri (9376 konut, 760 işyeri ve 2092 köy evi) hak sahiplerine verilmiş olacak. Osmaniye merkezinde ve Sumbas, Bahçe ve Toprakkale ilçelerinde yapılan bu evler radya temel, perde beton olarak zemin artı dört kat en fazla beş kat şeklinde yapılıyor. Yerinde dönüşüm projeleri kapsamında Metin Tamer ve Sefa evler Sitelerinde de inşaatlar devam ediyor. Dulkadiroğlu beyliği zamanında yapılan Bahçe ilçesindeki Ağcabey Camii de depremde ağır yara aldı. Aslına uygun olarak restore edildi ve 2024 yılı içinde ibadete açıldı (12). Bildiğimiz kadarıyla Kadirli’deki Ala Camii ve Merkez İlçemizdeki Enver ül Hamit Camileri ile 7 Ocak İlkokulu binaları da depremde ağır hasar görmüş ve restorasyonları devam etmektedir.
Deprem öncesi eleştiriler
Umur Gürsoy Çevreci Doktor isimli anı kitabında şöyle yazıyor (15):
“Osmaniye Kaymakamlığının 22 Mart 1994 tarihli yazısıyla 1 Nisan 1994 tarihinde Atatürk İlkokulu salonunda yapılacak İlçe Meclisi Toplantısı’na, Adana Tabip Odası ilçe temsilcisi olarak çağrıldım. İlçe Meclisi Toplantıları Bülent Ulusu hükümetlerinden sonra yılda iki kez yapılmaya başlayan, önemli bir yerel yönetim çalışmasıydı. Toplantılara İlçedeki yüksekokul müdürü, il genel meclisi üyeleri, ilçe ve belde belediye başkanları, ilçedeki tüm köy ve mahalle muhtarları, ticaret borsası, ticaret odası, ziraat odası, tüm meslek odası temsilcileri, bazı dernekler ve tüm siyasi parti başkanları ile kamu kuruluşlarının yöneticileri (il müdürleri vb.) çağırılıyordu. Bence resmi yönetim ile sivil yönetimlerin karşılıklı bilgi alış verişi ve sorun dile getirdiği (soru sorup yanıt alındığı) iyi bir toplantı oluyordu. İyi ve akıllı bir yönetici için önemli bilgilenme kaynağı idi. Gelen yazıda “İlçede yapılmasını düşündüğünüz iş ve işlemler ile yapılması gereken iş ve işlemlerin eksik ve aksaklıkları konusunda hazırlayacağınız raporla birlikte yukarıdaki yer ve saatte toplantıda hazır bulunmamızı önemle” rica ediliyordu.
Toplantıda tabip odası temsilcisi olarak halk sağlığı ve çevre sağlığı adına iki soru sordum. Birinci sorumda: İlçe merkezine o zamanki yeri itibarıyla yaklaşık 30 km kuş uçuşu uzaklıkta yapımı planlanan Yumurtalık Termik Santrali’nin etkilenme sınırları içerisinde olduğumuzu ve aynı istikamete bir de Osmaniye Organize Sanayi Bölgesi planlandığını anlatarak, Osmaniye’nin Hâkim Rüzgâr Raporu olup olmadığını sordum. O yıllarda bu bilgi resmi olarak elimizde yoktu (Osmaniye il olduktan sonra 2000 yıllarda İl Çevre Müdürlüğünce hazırlanan İl Çevre Raporları sayesinde bu bilgiyi açık ve resmi kaynaktan yıllar sonra öğrenebildik). Kaymakam aniden atılarak: “Var!” dedi. Bunun üzerine: “Çevre Dostları Derneği’nden yazacağımız resmi bir yazıya karşılık bu raporu bize verebilir misiniz?” dedim. ‘Veririz!” dedi. İkinci sorum da: “Osmaniye yerleşiminin bir çanak biçimde olması ve Osmaniye’nin birinci derece deprem bölgesine terfi etmesi nedeniyle hava kirliliğinin önlenmesi ve depremden korunmak için 12 katlı yapılaşmaya izin verilmemesi gerektiğini bu konuda kaymakamlığın bir çalışması olup olmadığını” sordum. Cevabı yine kaymakam büyük bir sinirle verdi: “Ben şehircilik üzerine uzmanlık aldım. Bir sakıncası yoktur, hava kirliliği de olmaz; deprem riski de yoktur!”, dedi.” (15)
2023 Kahramanmaraş Depremlerinden yaklaşık 2 yıl önce (2021 Mart) Jeoloji Mühendisleri Odası’nın yayınladığı “Fay Üzerinde Yaşayan İllerimiz: Osmaniye Raporu”na göre (16):
Osmaniye ilimizin deprem tehlike haritası Şekil 1’de verilmiştir. Haritadaki kalın siyah ve kırmızıçizgiler Osmaniye il merkezinden ve yakın çevresinden geçen aktif fayları göstermektedir. Özetle bu harita Osmaniye’nin önemli bir deprem tehlikesi altında olduğunu ve il merkezinin de deprem olduğu takdirde can ve mal kaybı oluşturabilecek düzeyde sarsılacak alanlardan biri üzerinde yer aldığını göstermektedir.
kırmızı çizgiler bölgedeki aktif fayları göstermektedir. Osmaniye il merkezi içinden geçen faylar kırmızı
renkle vurgulanmıştır. Mavi çizgiler ivme değer sınırlarını göstermektedir.
Rapora göre, Osmaniye kent merkezi alüvyon ve benzeri gevşek birimlerden oluşan zayıf bir zemin üzerinde oturmaktadır. Deprem dalgaları bu tür zeminler tarafından büyütülerek binalara iletilir. Zemin büyütmesi olarak tanımlanan bu durum bir deprem olduğu takdirde Osmaniye’nin temel kaya üzerinde yer alan illere nazaran daha şiddetli olarak sarsılacağını, bunun sonucunda da hasar oranının fazla olacağı anlamına gelmekte olduğu belirtilmişti.
Raporda, Depremin hasar nedeni ne yazık ki sadece yer sarsıntısı ile sınırlı değil denilerek; Deprem belli bir büyüklüğün üzerinde olursa (ülkemiz için bu değer fay türü ve odak derinliğine göre farklılıklar göstermekle birlikte yaklaşık olarak 6.5 ve daha büyüktür) depremi yaratan fay yüzeye kadar ulaşıp burada metrelere varan oranda yırtılmalar, çökmeler ya da kabarmalara neden olduğu açıklanmaktaydı. Bu yüzden, “Yüzey Faylanması Tehlike Kuşağı” olarak adlanan bu deformasyon kuşağı içindeki yapılar çoğu zaman yıkılır ya da ağır hasar alır denilmişti.
Raporda Jeolojinin bir temel kural vardır: “Bir yer geçmişte depremlerden etkilenmiş ise gelecekte de etkilenecektir.” kuralından söz edilerek, Osmaniye il merkezi, önemli oranda alüvyon üzerinde yer aldığı için depremlerde zeminden kaynaklanan olumsuzluklar yaşamış ve gelecekte de yaşayacak olan bir ilimizdir denilmekteydi.
Raporda, Yenilenmiş Türkiye Diri Fay Haritası (TDFH) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından 2013 yılında yayınlanmış olup Şekil 1’de verilen tehlike haritası da bu diri fay haritası üzerine inşa edilmiştir. TDFH 1:25.000 ölçeğinde hazırlanmış olduğundan gösterdiği faylar imar planları içerisinde kullanılabilecek hassasiyette haritalanmadığı anlatılmıştı.
Osmaniye zayıf bir zemine sahip olmanın, bu nedenle de olası bir depremde şiddetle sarsılacak olmanın yanı sıra, il merkezindeki binaların altından diri fay geçmesi nedeniyle de ayrıca risk taşıyan illerimizden biri olduğu anlatılarak: “Bu nedenle Osmaniye’nin 6,5’dan büyük bir olası depremde hem depremin yaratacağı şiddetli sarsıntı hem de yüzey faylanması tehlikesi nedeniyle hasar alması ihtimali vardır. Bu durumda en akıllıca yaklaşım yapıların deprem sarsıntısını karşılayacak biçimde kurallara uygun hale getirilmesidir. Ayrıca diri fayların yerinin net olarak belirlenmesinin ardından fay sakınım bantı üzerindeki bina ve bina türü yapıların zaman içerisinde kaldırılarak bu alanlardaki nüfus yoğunluğunun azaltılması, yüzey faylanması tehlike kuşağı içerisindeki yerlerin farklı biçimde (park, günübirlik tesisler vb) kullanılması, henüz yerleşim olmayan bu tür alanlar varsa da bunların bina ve bina türü yapılar için kullanılmak üzere imara açılmaması gerekir.” denilmişti.
Raporda: “Mikrobölgeleme çalışmaları ve Deprem Master Planı bir ilin deprem ile mücadelesinin temel adımları ve alınabilecek önlemlerin yol haritasıdır. Mikrobölgeleme çalışmaları sayesinde zemin yapısı detaylı bir biçimde öğrenilir, deprem üretme potansiyeli olan diri faylar belirlenir ve böylece Deprem Master Planı doğru bir temel üzerine oturtulur. Bölgenin önemli yerleşim merkezlerinden biri olan Osmaniye doğrudan fay hatları/zonları üzerine oturmaktadır. Osmaniye 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planında diri faylar dikkate alınmamıştır (Şekil-2). Öte yandan Osmaniye İli 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Revizyonu Plan Hükümleri Raporunda “alt ölçekli planların hazırlanması aşamasında, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerinin alınması, afet riskinin (deprem, sel, heyelan gibi) değerlendirilmesi ve plan ölçeğinin gerektirdiği detayda mevzuata uygun jeolojik/jeoteknik etütlerinin yapılması zorunludur” denilmekle, sorunların çözümü planlama aşamasından uygulama aşamasına ertelenmektedir.” diye yazmaktaydı.
Raporda: “Osmaniye’nin depremselliği sadece Düziçi-İskenderun Fayının Düziçi-Osmaniye fay segmenti ile sınırlı değildir (bk. Şekil-3 ve 4). Osmaniye il merkezinin yaklaşık 8-10 km batısından geçen Toprakkale Fayı ve daha batıdaki Karataş Fayı da aktif faylar olup bunlar üzerinde oluşabilecek depremlerde Osmaniye il merkezi ve diğer yerleşim yerlerinde hasar oluşma olasılığı vardır. Bu faylar bir kısmı yüzey faylanması oluşturabilecek deprem üretme potansiyeline sahiptir. Bu açıdan bakıldığında yapılacak çalışmaların sadece il merkezinde değil kent bütününde yapılmasının önemi ve aciliyeti kendisini açıkça gösterildiği” ve “Osmaniye’nin depremselliği bulunla da sınırlı değildir. Osmaniye il merkezi ile birlikte Toprakkale ve Düziçi ilçe merkezleri ile bu yerleşim birimlerine bağlı 18 köy doğrudan fay zonları üzerine oturmaktadır. Yine il merkezinin güneyin batısında yer alan organize sanayi bölgesi ile bazı barajların aksları fay zonlarına çok yakın konumda” olduğu anlatılmıştı.
hassas olarak bilinmemesi nedeniyle faylar 100 m kalınlığında şeritler olarak gösterilmişlerdir. Yapılacak
araştırmalar ile fay yerlerinin hassas olarak belirlenmesi gerekmektedir.
Rapor, 2023 Kahramanmaraş Depremlerinden iki yıl önce, “Osmaniye’nin gelecekteki bir olası depremi en az zararla atlatabilmesi için:
• Osmaniye ili özelinde bazı faylar üzerinde paleosismoloji çalışması yapıldığı bilinmekte birlikte, kent genelinde paleosismoloji yapılmayan ya da farklı araştırıcıların farklı sonuçlara ulaştığı fay hatları/zonları üzerinde gerekli araştırmaların yapılarak fayların geçtiği yerlerin ve deprem karakteristiklerinin tam olarak belirlenmesi,
• Osmaniye kent merkezinde mikrobölgeleme çalışmasının kısmen yapılmış olduğu bilinmekle birlikte, diğer ilçe yerleşimleri başta olmak üzere kent bütünündeki yerleşim yerlerinin tamamında mikrobölgeleme çalışmalarının yapılması,
• Yukarıda özetlenen yerbilimleri ve paleosismoloji çalışma sonuçlarından elde edilecek yeni bilgiler ve diğer disiplinlerden (inşaat, mimarlık, şehir plancıları vd.) edinilecek bilgiler ile diğer afet olasılıkları ışığında Deprem Master Planı’nın hazırlanması,
• Deprem Master Planı dikkate alınarak kentin gelişim ve yerleşim stratejilerinin belirlenmesi, bu çerçevede aktif fay hatlarının çevre düzeni haritalarına işlenmesi ve aktif fay zonlarının sakınım bantı içinde kalan kısımlarının 1. Derece doğal eşik değerler arasına alınması ve bina ve bina türü yapılar için sınırlama getirilmesi,
• Nazım ve uygulama imar planlarının çevre düzeni planlarında yapılan bu değişikliklerden sonra gözden geçirilerek, aktif fay sakınım bantlarının imar planlarına işlenerek yenilenmesi, gerektiği düşünülmektedir.” diye yazmaktaydı (16).
Deprem öncesi ve sonrası olaylar
Richter ölçeğine göre 5.5 büyüklüğündeki 25.06.2001 tarihindeki depremden sonra dönemin Kandilli Rasathanesi Müdür rahmetli Prof. Dr. Ahmet Işıkara, bölgede incelemeler yapmak için Osmaniye’ye gelmişti. İl merkezinde yetkililerin önünde verdiği konferansta Osmaniye’de çok sayıda birinci katın duvarları örülmemiş kolonlar üzerinde, ikinci katlarda oturulan evler gördüğünü belirterek böyle binaların depremselliği çok yüksektir, duvarlarının örülmesi gerekir diye uyarı yapan Işıkara’nın söylediklerini 22 yıl boyunca deprem oluncaya kadar yetkililer halka duyurmamışlardı (17).
Osmaniye’de 6 Şubat 2023’teki depremlerde yıkılması sonucu 105 kişinin öldüğü, 6 kişinin de yaralandığı Bilge Sitesi’nin müteahhitleri Mustafa İpek ve Faruk Pilge ile fenni mesuller Ayhan Gedik ve Haluk Koç hakkında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 22 yıl 6’şar aya kadar hapis cezası talebiyle dava açılmıştı. Binanın inşa edildiği dönemde İmar Müdürlüğünde görev yapan 4 sanık hakkında açılan dava dosyası da ana davayla birleştirilmişti (18).
8 Ocak 1925 tarihinde Mahkeme heyeti, Kadir Kara, Ayhan Gedik, Sevinç Ayşe Argun ve Haluk Koç’u “bilinçli taksirle asli kusurla birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 21’er yıl, Faruk Pilge ve Mustafa İpek’i ise “basit taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 8’er yıl hapis cezasına çarptırdı. Heyet, Kadir Kara ve Sevinç Ayşe Argun’un 3 yıl belediyede görevde bulunmalarının yasaklanmasına hükmetti. Sanıklardan Hülya İnan ve Mustafa Nalbant’ın ise beraatine karar verildi (18).
10 Ocak 2025 tarihinde ise Osmaniye eski Belediye Başkanı Kadir Kara, Sevinç Ayşe Argun ve Haluk Koç yapılan itiraz üzerine “adli kontrol şartıyla” tahliye edildi. Davanın başından beri tutuklu bulunan Fenni mesül Ayhan Gedik’in tutukluluk halinin devamına karar verildi (19).
KAYNAKÇA
1. https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us6000jllz/executive 06.02.2025 Tarihli erişim
2. https://www.usgs.gov/programs/earthquake-hazards/science/frequently-asked-questions-about-2023-earthquakes-turkiye 06.02.2025 tarihli erişim
3. https://www.wikiwand.com/tr/articles/2023_Kahramanmara%C5%9F_depremleri 06.02.2025 tarihli erişim
4. https://www.ntv.com.tr/turkiye/deprem-ne-kadar-kac-saniye-surdu-kahramanmaras-depreminin-yarattigi-etki,dPPvIMxsWkSQXrMl50Koig 22.01.2024 tarihli erişim.
5. https://wikideck.com/tr/2023_Kahramanmara%C5%9F_depremleri 22.01.2024 tarihli erişim.
6. https://www.haberturk.com/depremde-kac-konut-hasar-aldi-3574509-ekonomi#:~:text=Rapora%20g%C3%B6re%3B%20depremden%20etkilenen%2011,konutun%20hasar%20ald%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20ortaya%20%C3%A7%C4%B1kt%C4%B1 06.02.2025 tarihli erişim
7. https://www.birgun.net/haber/depremlerden-etkilenen-11-kent-iki-yilda-70-binden-fazla-kez-sallandi-596902 06.02.2025 tarihli erişim
8. https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/depremin-etkiledigi-osmaniyede-en-fazla-yikim-kent-merkezinde-gerceklesti/2868167 06.02.2025 tarihli erişim
9. 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri raporu. TC. Strateji ve Bütçe Başkanlığı. Bk. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf 06.02.2025 tarihli erişim
10. https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/deprem-bolgelerinde-332-cadir-kent-ile-209-konteyner-kent-kuruldu/2837069#:~:text=Hatay’da%202%20bin%20780,de%20241%20konteynerin%20kurulumu%20tamamland%C4%B1 06.02.2025 tarihli erişim
11. https://osmaniye-bld.gov.tr/osmaniyeye-konteyner-kent-kuruluyor.html 06.02.2025 tarihli erişim
12.https://www.youtube.com/watch?v=hnz6v5_lHEE#:~:text=Osmaniye%206%20%C5%9Eubat%20depremlerinden%20yara,bin%2010%20ki%C5%9Fi%20hayat%C4%B1n%C4%B1%20kaybetti 06.02.2025 tarihli erişim
13. Osmaniye’de 6 Şubat Depreminde Hayatını Kaybeden 1010 Vatandaşımızın Anısına 1010 Fidan Dikildihttp://www.osmaniye.gov.tr/fidan-dikim 06.02.2025 tarihli erişim
14. https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us6000jllz/executive 22.01.2024 tarihli erişim.
15. GÜRSOY U. Çevreci Doktor-I: Bir Çevre Sağlığı Savaşçısının Anıları (1989-1998); E-Kitap;Temmuz 2024. Bk. https://play.google.com/store/books/details/Umur_G%C3%BCrsoy_%C3%87EVREC%C4%B0_DOKTOR_I?id=TGANEQAAQBAJ&gl=TR
16.https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/bd05b91246b7809_ek.pdf?dergi=JEODERG%DD#:~:text=Ayr%C4%B1ca%20Osmaniye%20il%20merkezinden%20ge%C3%A7en,depremin%20meydana%20geldi%C4%9Fi%20de%20bilinmektedir 06.02.2025 tarihli erişim
17. Arkuç. GA, Gürsoy U., Gâvurdağı’nın Başkanları, Cebelibereket’ten Osmaniye’ye Belediye Tarihi ve Belediye Eski Başkanlarıyla Röportajlar. Kendi yayını, Osmaniye; Mart 2000.
18. https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/osmaniyede-depremde-yikilan-apartmanla-ilgili-4-saniga-21er-yil-hapis/3444977 07.02.2025 tarihli erişim
19. https://www.sondakika.com/3-sayfa/haber-eski-osmaniye-belediye-baskani-kadir-kara-nin-tahliyesi-18249142/ 07.02.2025 tarihli erişim
[1] USGS ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (United States Geological Survey)
[2] https://www.wikiwand.com/tr/2023_Kahramanmara%C5%9F_depremleri (Prof. Övgün Ahmet Ercan depremlerin ardından yaptığı açıklamada Bölgede 2 değil 3 deprem olduğunu belirtti. 04.17’de başlayan 7,8 ilk depremin 20. saniyesinde 7,6’lık 20 km ötede bir deprem olduğunu daha belirtti, 13.24’de ise 7,5 büyüklüğünde 3. deprem olduğunu belirtti. 7,8 patlayıcı, 7,6 irkilen deprem olduğunu belirtirken 7,8 Pazarcık-Malatya doğru kırılırken 20 saniye sonra 7,6 depremi Nurdağı-Hatay’ı vurduğunu belirtti.).
[3] Resmi kaynağa göre 19 Şubat 2023 tarihi itibariyle, Osmaniye’de toplam 56 bin 371 binada bulunan 158 bin 241 bağımsız birimde hasar tespit çalışması yapıldı. 3 bin 794 binadaki 12 bin 505 bağımsız birimin acil yıkılması gereken ağır hasarlı ve yıkık olduğu tespit edildi. 465 binadaki 3 bin 472 bağımsız birimin orta hasarlı, 11 bin 830 binada bulunan 54 bin 959 bağımsız birimin az hasarlı, 36 bin 666 binadaki 80 bin 97 bağımsız birimin hasarsız olduğu tespit edildi (Y.N.).
[4] Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 6 Şubat günü gerçekleşen Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 7,7 ve 7,6’lık depremler ve 20 Şubat’ta gerçekleşen Hatay-Yayladağı merkezli 6,4’lük depremlerin meydana getirdiği maddi kayıplarla ilgili bir rapor yayınladı. 6 Mart 2023 tarihi itibariyle ‘Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu’na göre Osmaniye İlinde Toplam Acil+Ağır+Yıkık Konut Sayısı: 16.111, Orta Hasarlı Konut Sayısı: 4.122, Az Hasarlı Konut Sayısı: 69.466 olarak açıklanmıştır (9). 2021 Yılı ikamet Edilen Binanın İnşa Yılına Göre Hanehalkı Oranlarına göre, Osmaniye’de insanların %10,5’i 1980 ve Öncesi inşaa edilen binalarda, %25,7’si 1981-2000 yıllarında inşaa edilen binalarda; %46,5’i 2001 ve sonrası inşaa edilen binalarda, %17,3’ü de ne zaman inşaa edildiği bilinmeyen muhtemelen 1980 öncesi inşaa edilen binalarda oturuyordu. Osmaniye’deki Depremde toplam konutların %38,6’sı hasar görmüştür ( Y.N.).
[5] Bu depremlerde Osmaniye il merkezi ve bazı ilçelerinde resmi sayılara göre toplam 993 kişi yaşamını kaybetmiş, 2606 kişi de yaralanmıştır. Bu sayılar sonraki kaynaklarda 1010 ölüm, 2500 yaralı olarak güncellenmiştir (Y.N.)
Madde Yazım Bilgileri :
Yazar : Umur Gürsoy
Yayın Tarihi : 08.02.2025
Güncelleme Tarihi : 08.02.2025
